
در حالیکه بسیاری از مناطق ایران هنوز از داشتن سالن سینما محروماند، اکران سیار با تجهیزات قابلحمل و حضور در روستاها و مناطق دورافتاده، تجربه تماشای فیلم را برای همه مردم ممکن کرده است.
حوزه هنری که متولی اداره سالنهای متعدد سینما در سراسر کشور شده بود در میانه دهه 80 تصمیم گرفت بهمنظور ایجاد یک جریان محتوایی یکپارچه، مؤسسه بهمن سبز را تأسیس کند. تا سال ۱۳۹۰، این مؤسسه عمدتاً در زمینه توزیع و پخش فیلمهای سینمایی فعالیت میکرد اما از سال ۱۳۹۲، بهمن سبز وارد عرصه نوسازی و تجهیز سالنهای سینمایی شد و اکنون با بهرهبرداری از ۶۰ سینما و ۱۹۲ سالن با ظرفیت ۳۱ هزار صندلی، یکی از مهمترین نهادها در صنعت سینما است.در کنار بهمن سبز، مجموعههایی مانند «اکران مردمی عمار»، «سینماسیار انجمن سینمای جوانان ایران» و پلتفرمهایی مانند «راوینو» نیز در شکلگیری این جریان نقش دارند. با تجمیع ظرفیت این گروهها، پدیدهای تحت عنوان «شبکه اکران سیار ملی» در حال شکلگیری است که توانسته سینما را از قالب رسمی سالنها خارج کرده و آن را به دل مردم ببرد.
اکران سیار؛ پاسخی به کمبود سینما در استانها
سینماها به عنوان یکی از مهمترین زیرساختهای فرهنگی در کشور، نقش بسزایی در ارتقاء فرهنگ عمومی و ایجاد فرصتی برای تعاملات فرهنگی دارند. اما در برخی مناطق ایران، به ویژه شهرستانها و مناطق دورافتاده، وضعیت سالنهای سینما چندان مطلوب نیست و شاهد کمبود شدید این مراکز فرهنگی هستیم. این کمبود سالنهای سینما در شهرستانها، به ویژه در استانهایی مانند سیستان و بلوچستان، همواره از دغدغههای فرهنگی بوده است..
در تهران، به ازای هر ۴۷ هزار نفر یک سالن سینما وجود دارد، اما در استان سیستان و بلوچستان این نسبت به ازای هر ۶۹۴ هزار نفر تنها یک سینما است. این آمار به وضوح نشاندهنده عدم توازن در توزیع زیرساختهای فرهنگی میان استانهای مختلف کشور است.به طور کلی، استان تهران با ۷۵ سینما در صدر قرار دارد، در حالی که استان سیستان و بلوچستان تنها با ۳ سینما در رتبه آخر قرار گرفته است. این وضعیت نشاندهنده شکاف عمیق در دسترسی به امکانات فرهنگی است که میتواند بر کیفیت زندگی و سطح دسترسی مردم به هنر و سرگرمی تأثیرگذار باشد. توجه به این مسائل و توسعه عادلانه زیرساختهای فرهنگی در این استانها میتواند به کاهش این نابرابریها کمک کند.در چنین شرایطی، اکرانهای سیار بهعنوان یک راهحل نوآورانه میتواند گام بزرگی در حل این مشکل و کاهش این شکاف فرهنگی باشد. این اکرانها امکان نمایش فیلمها در مناطقی که سالنهای سینما ندارند را فراهم میآورند و فرصتی را برای اهالی این مناطق ایجاد میکنند تا از آثار فرهنگی و هنری بهرهمند شوند. با استفاده از تجهیزات سینمایی سیار، امکان نمایش فیلم در فضاهای مختلف از جمله مساجد، سالنهای اجتماعات و حتی فضای باز فراهم میشود.اکران سیار؛ افزایش دسترسی به سینما در استانهای فاقد سالندر سال ۱۴۰۳، سهم استان تهران از اکرانهای سینمایی در سراسر کشور حدود ۴۰ درصد بود، اما سهم این استان از اکران سیار به ۱۹.۶ درصد رسید. این تغییر نشاندهنده تلاش اکران سیار برای گسترش دسترسی به سینما در استانهای فاقد سالن سینما است و نشان میدهد که این شیوه اکران، بهویژه در مناطق محرومتر، جایگاه خود را در تأمین دسترسی مردم به هنر سینما تقویت کرده است.
اکران سیار؛ فقط یک نمایش نیست، یک تحول فرهنگی است
اکران سیار صرفاً یک راهکار برای رفع کمبود سالنهای سینما نیست؛ بلکه گامی در راستای تحقق عدالت فرهنگی است. این طرح نه تنها فیلم را به مردم میرساند، بلکه به نوعی سینما را از انحصار مراکز شهری خارج کرده و آن را به یک تجربه عمومی، مشارکتی و در دسترس بدل کرده است.با تداوم این طرحها و توجه به توسعه زیرساختهای فرهنگی، میتوان امیدوار بود که شکافهای عمیق موجود در حوزه دسترسی به هنر و فرهنگ، به تدریج کاهش یابد و تجربه تماشای فیلم، به یک حق همگانی برای تمام مردم ایران تبدیل شود.